Qattiq parda sinuslari

     Qattiq pardaning ustki va pastki qatlamlari ba'zi joylarda bir-biridan ajralib uzoqlashadi. Buning natijasida bo'shliqlar hosil bo'ladi va ularga qattiq parda sinuslari (sinus durae matris) deyiladi. Sinuslar ichida venoz qon to'planib oqadi. Shu bois ular venoz sinuslar deb ham ataladi. Ba'zi darsliklarda bosh miya si­nuslari atamasi qo'llaniladi.
 
Qattiq pardaning quyidagi sinuslari farqlanadi:
 

1. Yuqori sagital sinus (sinus sagittalis superior) –  falx cerebri ning ustki qirrasi bo'ylab joylashgan. Ensa tomon­ga tushayotib ko'ndalang sinusga qo'shilib ketadi.
2. Pastki sagital sinus (sinus sagittalis inferior) – falx cerebri ning pastki qirrasi bo'ylab joylashgan va to'g'ri si­nusga qo'shilib ketadi.
3. To'g'ri sinus (sinus rectus) –  yuqori va pastki sagital sinuslarning orqa uchlarini qo'shib turadi va ko'ndalang sinusga ochiladi.
4. Ko'ndalang sinus (sinus transversus) – miyacha chodirining orqa chekkasi bo'ylab joylashgan yo'g'on sinus. Ensa suyagining ko'ndalang egatida yotadi. Chap va o'ng tomondagi ko'ndalang sinuslar ensa suyagining ichki bo'rtig'i (protuberantia occipitalis interna) sohasida o'zaro birlashadi.
5. Sigmasimon sinus (sinus sigmoideus) – ikkala to­mondagi ko'ndalang sinuslarning S-simon shaklda egilib pastga tushib kelayotgan qismi. Chakka suyagining sigmasimon egatida yotadi. Bu sinus foramen yugulare dan o'tgach ichki bo'yintiriq vena (v. jugularis internus) nomi bilan davom etadi. Agar pastdagi rasmga e'tibor qilsangiz, v. jugularis internus sinuslarda to'plangan venoz qonni kalla suyagi (cranium) ichidan olib chiqib ketuvchi eng yirik vena ekanligiga guvoh bo'lasiz.
   1. Kavernoz sinus (sinus cavernosus) – kalla suyagining pastki qismida turk egari chekkasi bo'ylab joylashgan. Ushbu sinus boshqa sinuslarga qaraganda katta klinik ahamiyatga ega. Chunki uning ichida simpatik tolalar bilan o'ralgan a. carotis interna yotadi. Shuningdek, bu sinusning tashqi devori bo'ylab III, IV, VI nervlar va V nervning 1-shoxi (ramus ophthalmicus) o'tadi.
   2. Ensa sinusi (sinus occipitalis) – katta ensa teshigining yon tomonida joylashgan. Sigmasimon sinusga qo'shilib ketadi.
   3. Yuqori toshsimon sinus (sinus petrosus superior) – kavernoz sinusdan boshlanuvchi sinus. Ikkala tomondagi chakka suyagining yuqori toshsimon egatida yotadi va ko'ndalang sinusga qo'shilib ketadi.
   4. Pastki toshsimon sinus (sinus petrosus inferior) -
       ensa va chakka suyaklari bo'ylab o'tuvchi pastki tosh-
      simon egatda yotadi va sigmasimon sinusga qo'shilib
       ketadi.
   5. Interkavernal sinus (sinus intercavernosus) – turk egari atrofida ikkala tomondagi kavernoz sinuslarni o'zaro birlashtirib yopiq venoz aylana hosil qiluvchi sinus.
6.  
    
   Manba: © Z. Ibodullayev. Umumiy nevrologiya. Darslik. Toshkent, 2021., 312 b. 
                © Ibodullayev ensiklopediyasi    © asab.cc

Дўстларингиз билан бўлишинг