АФАЗИЯНИ ТЕКШИРИШ

Ҳар қандай нутқни текшириш оддий усуллар билан, яъни ҳарфлар, сонлар ва фонемаларни текширишдан бошланади. Текшириш пайтида, албатта, нутқнинг мотор ва сенсор томонларига эътибор қаратилади.

1.    Спонтан ва диалогик нутқ.
Беморга оддий саволлар берилади:

• исмингиз нима?
• аҳволингиз қандай?
• ёшингиз нечада?

Бемор уларга “Ҳа, йўқ, яхши, ёмон” деб қисқа жавоб қайтаради.

2.    Автоматлашган нутқ.
1-топшириқ. 1 дан 10 гача сананг:  1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10.
2-топшириқ. Ҳафта кунларини  айтиб чиқинг: душанба, сешанба, чоршанба, пайшанба, жума, шанба, якшанба.
3-топшириқ. Ойларни айтиб чиқинг: январ, феврал, март, апрел, май, июн, июл, август, центябр, октябр, ноябр, декабр.

3.    Такрорий нутқ.
1-топшириқ. Унли товушларни такрорлаш:  А,  О, И,  Э,  У,  Ю.
2-топшириқ. Ундош товушларни такрорлаш:  М, Н, П, Л, Т, К.
3-топшириқ. Мухолиф фонемаларни такрорлаш: Б-П, П-Б, Д-Т, Т-Д, З-С, С-З.
4-топшириқ. Товушли бирикмаларни такрорлаш: БИ-БА-БО; БА-БО-БИ.

4.    Сўзларни такрорлаш.

• уй, тол, чол, ойна, бола, чойнак; 
• троллейбус, тралли-вали, тараллабедод.

5.    Бирикмали сўзларни такрорлаш.

• қулоқ-бурун-кўз;
• кўз-қулоқ-бурун.

6.    Жумлаларни такрорлаш.

• қирқ кокилли қизалоқ.
• сепкилли сайёра сойга сакради;
• Қарғалар қарағайга қўна олмай қайтиб кетишди.

7.    Оддий сўзлар маъносини тушуниш.

• кўзингизни юминг;
• оғзингизни очинг;
• тилингизни чиқаринг.

8.    Оддий грамматик конструкцияларни тушуниш. 

• ўнг қўлингизни кўтаринг;
• қошиқни чойнак ёнига қўйинг;
• чап қўлингиз билан ўнг кўзингизни кўрсатинг.

9.    Мураккаб грамматик конструкцияларни тушуниш.

• қаламни ўнг қўлингизга олиб китобнинг ичига қўйинг;
• сочиқни ёстиқнинг тагига қўйинг;
• пиёлани чап қўлингиз билан олиб ўнг томонга қўйинг;
• Лола Каримдан оқроқ, демак, ким қора?
• онасининг синглиси унга ким бўлади? 
• акасининг отаси укасига ким бўлади?

Ушбу оддий текширувлар орқали беморда афазиянинг мотор (афферент, эфферент) ва сенсор (акустик-гностик, семантик) турлари аниқлаб олинади. 

Manba: ©Z. Ibodullayev. Tibbiyot psixologiyasi. Darslik., 3-nashr., T.; 2019., 494b. 
              ©Z. Ibodullayev. Umumiy nevrologiya. Darslik. T.; 2021., 312b. 
           © Ibodullayev ensiklopediyasi., 2022 y; ©asab.cc
Дўстларингиз билан бўлишинг