Shulte jadvali (sonlarni topib chiqish usuli)

Maqsad: Diqqat tezligi, xajmi va toliqish darajasini tekshirish.
   
O‘tkazish tartibi: Buning uchun 5 ta jadval tanlab olinadi. Har bir jadval kamida 30x30 sm.li karton qog‘ozda aks etgan bo‘lishi kerak. Bu jadvallarda 1 dan 25 gacha bo‘lgan sonlar xaotik tarzda joylashtirilgan bo‘ladi (jadval). Qoida bo‘yicha beshta jadval ham ketma-ket bajarib boriladi. Har bir jadvaldagi sonlarni topishga ketgan vaqt sekundomer yordamida daftarga qayd qilib boriladi. Sinaluvchi barcha sonlarni, ya’ni birdan oxirgi songacha ovoz chiqarib ko‘rsatib berishi kerak.

jadval

 Shulte jadvallari

14    18    7    24    2 122    1    10    9    6 16    5    8    20     1123    2    25    3    15 19    13    17    12    4	9    5    11    23    20 14    25    17    19    13 3    21    7    16     118    12    6    24    4 8    15    10    2    22
5    14    12    23    2 18    25    7    24    13 11    3    20    4    16 6    10    9    22     121    15    9    17    8	21    12    7    1    20 6    15    17    3    18 19    4    8    25    13 24    2    22    10    5 9    14    11    23    16

Natijalarni tahlil qilish va xulosa chiqarish:
DT – diqqat tezligi (soniya) quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
DT = J1+J2+J3+J4+J5/5, bunda:
J1 – birinchi jadvalga ketgan vaqt (soniya)
J2 – birinchi jadvalga ketgan vaqt (soniya)
J3 – birinchi jadvalga ketgan vaqt (soniya)
J4 – birinchi jadvalga ketgan vaqt (soniya)
J5 – birinchi jadvalga ketgan vaqt (soniya)

4-jadval. Shulte jadvali bo‘yicha turli yoshlarda diqqat tezligi ko‘rsatkichlari (soniya)

Yoshi	Ballar
	5 ball (juda yuqori)	4 ball (yuqori)	3 ball (o‘rtacha)	2 ball (past)	1 ball (o‘ta past)
6-7 yosh	51 gacha	61-70	71-80	81-90	91 dan ko‘p
8-9 yosh	41 gacha	51-60	61-70	71-80	81 dan ko‘p
10-11 yosh	31 gacha	41-50	51-60	61-70	71 dan ko‘p
12 yosh va kattalar	30 gacha	31-45	46-60	61-75	76 dan ko‘p

    
Shunday qilib, sog‘lom odam bitta jadvaldagi barcha sonlarni to‘g‘ri topishga 30-50 soniya vaqt sarflaydi. Yosh oshgan sayin topshiriqni bajarishga ketgan vaqt ham oshib boradi. Shulte jadvalining kompyuterlashtirilgan varianti asab.uz saytiga joylashtirilgan bo‘lib, har bir odam o‘zining diqqat tezligi, hajmi va toliqishini mustaqil ravishda tekshirib olishi mumkin.


Manba: ©Z. Ibodullayev. Tibbiyot psixologiyasi. Darslik., 3-nashr., T.; 2019., 494b.  
           © Ibodullayev ensiklopediyasi., 2022 y; ©asab.cc
Do‘stlaringiz bilan bo‘lishing