UXLATUVChI DORILAR

Uxlatuvchi hususiyatga ega dorilar faqat shifokor tomonidan tavsiya etiladi. Agar anksiolitiklar, sedativ dorilar va reflektor davolash muolajalari ko‘zlangan natijani bermasa, biroz kuchliroq ta’sirga ega uxlatuvchi dorilarga o‘tiladi. Bu maqsadda dastlab trankvilizatorlardan (tazepam, fenazepam) foydalaniladi. Ular doimiy tarzda emas, balki kichik-kichik kurslar bilan tavsiya etiladi. Masalan, uxlatuvchi dori 3-5 kun mobaynida yotishdan oldin ichishga buyuriladi. So‘ngra bemor 2-3 kun dori ichishni to‘xtatib, o‘zi uxlashga harakat qilishi kerak. Bu usul aksariyat hollarda tungi uyquni yana tiklaydi. Uxlatuvchi ta’sirga ega dorilar ushbu jadvalda keltirilgan.

1–jadval

Uxlatuvchi ta’sirga ega dori vositalari (D.R. Shtulman, O.S. Levin, 2018)

Farmakologik nomi	Firma bo‘yicha nomlanishi	Dozasi, mg
Qisqa muddat ta’sir qiluvchi benzodiazepinlar
Midazolam	Dormikum	7,5 –15,0
Triazolam	Xaltsion	0,125 – 0,250
Uzoqroq muddat ta’sir qiluvchi benzodiazepinlar
Oksazepam	Tazepam	5 –10
Lorazepam	Merlit	1
Alprazolam	Ksanaks	0,5 – 1
Bromazepam	Leksotan	1,5 –3,0
Flunitrazepam	Rogipnol	0,5 –1,0
Nitrazepam	Radedorm	5 –10
Uzoq ta’sir qiluvchi benzodiazepinlar
Flurazepam	Benazil	15
Diazepam	Relanium	5 – 10
Xlordiazepoksid	Elenium	10
Fenazepam	Fenazepam	0,25 – 1
Antidepressantlar
Amitriptilin	Triptizol	12,5 – 75
Agomelatin	Valdoksan	25 – 50
Mirtazapin	Remeron	7,5 – 30
Trazodon	Trittiko	25 – 100
Benzodiazepin retseptorlari agonistlari
Zolpidem	Ivadal	5 – 10
Zopiklon	Imovan, Somnol	3,75 – 7,5
Zaleplon	Andante, Sonata	5 – 20
Boshqa dorilar
Doksilamin	Donormil	15 – 30
Klometiazol	Geminevrin	600 – 900
Gidroksizin	Ataraks	10 – 50
Melatonin	Melaksen	1,5 – 3,0
Tsinnarizin	Tsinnarizin	25 – 50
Levomepromazin	Tizertsin	25 – 50
*Izoh*: Ushbu dorilar qariyalarga kam dozalarda buyuriladi.

Uxlatuvchi dorilar ichida benzodiazepinlar keng qo‘llaniladi. Uyquga ketish qiyin bo‘lgan holatlarda qisqa muddat ichida ta’sir qiluvchi dorilar tavsiya etiladi. Uxlagandan keyin tez-tez uyg‘onib ketish va turli bezovtaliklarda uzoqroq muddat ta’sir etuvchi dorilar (tazepam, fenazepam, rogipnol, relanium) buyuriladi. Ruhiy kasalliklar bilan bog‘liq (endogen depressiyalar) insomniyalarda uxlatuvchi neyroleptiklar (tizertsin) albatta tavsiya etilishi kerak.

Manba: ©Z. Ibodullayev. Tibbiyot psixologiyasi. Darslik., 3-nashr., T.; 2019., 494b.
© Ibodullayev ensiklopediyasi., 2022 y;
©asab.cc