Xavotir va depressiyaning gospital shkalasi (1983)

Ko‘rsatma: Har bir savolni diqqat bilan o‘qib chiqib xayolingizga kelgan javobning ro‘parasiga belgi qo‘ying. Savollar ustida uzoq o‘ylanmang, vaholanki xayolga kelgan birinchi fikr to‘g‘ri bo‘ladi.

1. Xavotir	Mening asablarim taranglashgan. O‘zimni qo‘yishga joy topa olmayapman
3	Har doim
2	Tez-tez
1	Ba’zida
0	Aslo unday emas
2.Depressiya	Menda katta qoniqish hissini uyg‘otgan holatlar, hozir ham shunday his-tuyg‘ularni uyg‘otadi
0	Xuddi shunday
1	Shunday bo‘lsa kerak
2	Juda kam holatlarda
3	Aslo bunday emas
3.Xavotir	Meni qo‘rquv va xavotir bosayapti. Hozir men bilan dahshatli voqea sodir bo‘ladigandek tuyulayapti.
3	Xuddi shunday va qo‘rquv o‘ta kuchli
2	Ha, shunday, biroq qo‘rquv uncha kuchli emas
1	Ba’zan, biroq bundan men bezovta emasman
0	Aslo bunday emas
4.Depressiya	Men u yoki bu voqealarda kulguli vaziyatlarni topa olish va hoholab kulish qobiliyatiga egaman.
0	Xuddi shunday
1	Shunday bo‘lsa kerak
2	Juda kam holatlarda
3	Aslo unday emas
5.Xavotir	Menga tinchlik bermaydigan fikrlar miyamni chulg‘ab olgan
3	Deyarli har doim
2	Ko‘p holatlarda
1	Bir-bir bo‘lib turadi
0	Ba’zan
6.Depressiya	Men o‘zimni tetik his qilaman
3	Aslo bunday emas
2	Juda kam holatlarda
1	Ba’zida
0	Har doim
7.Xavotir	Men bemalol o‘tirib tinchlana olaman
0	Xuddi shunday
1	Shunday bo‘lsa kerak
2	Ba’zida
3	Aslo bunday emas
8.Depressiya	Go‘yoki hamma ishlarni sekin qilayotgandekman
3	Deyarli ham doim
2	Tez-tez
1	Ba’zan
0	Aslo unday emas
9.Xavotir	Men ichki taranglikni va titroqni his qilaman
0		Aslo his qilmayman
1		Ba’zida
2		Tez-tez
3		Deyarli har doim
10.Depressiya	Men tashqi ko‘rinishimga e’tibor qilmay qo‘ydim
3		Ha, xuddi shunday
2		Bunga zarur vaqt topa olmayapman
1		Balkim bunga kam e’tibor qaratayotgandirman
0		Men o‘zimga yaxshi e’tibor qilaman
11.Xavotir	Men bir joyda tinch o‘tira olmayman, doim behalovatman
0		Xuddi shunday
1		Shunday bo‘lsa kerak
2		Ba’zida
3		Unday emas
12.Depressiya	Qilayotgan ishlarim menda qoniqish hissini hosil qiladi
0	Xuddi shunday
1		Ha, biroq avvalgidek emas
2		Juda kam hollarda
3		Aslo sezmayman
13.Xavotir	Meni birdan vahima bosadi
3	Haqiqatan ham, juda ko‘p
2	Tez-tez
1	Ba’zida
0	Aslo unday emas
14.Depressiya	Menda yaxshi kitob, film, radio- va teleko‘rsatuvlar qoniqish hissini uyg‘otadi
0	Tez-tez
1	Ba’zida
2	Kam
3	Juda kam

Shkala 14 punktdan iborat bo‘lib, uning “Xavotir” va “Depressiya” uchun belgilangan punktlari mavjud:
Xavotir punkti (toq raqamlar — 1, 3. 5, 7, 9, 11, 13)
     Depressiya punkti (juft raqamlar — 2, 4. 6, 8, 10, 12, 14).

Shkalada qo‘yilgan savollarga berilgan javoblarning og‘irlik darajasini ko‘rsatib beruvchi 4 xil javob varianti bor:
0 – belgi yo‘q;
1 – engil;
2 – o‘rtacha;
3 – og‘ir;
4 – o‘ta og‘ir. Demak, ballar darajasining oshib borishi depressiya va xavotir darajasi oshib borayotganini ko‘rsatadi.
Umumiy to‘plangan ballar gradatsiyasi:
  0-7 — norma (xavotir va depressiya yo‘q);
  8-10 — subklinik xavotir va depressiya;
  11 va undan yuqori – kuchli xavotir va depressiya.

Manba: © Z. Ibodullayev. Asab kasalliklari. 2-nashr. Darslik, Toshkent, 2021., 960 b.
     © Z. Ibodullayev. Tibbiyot psixologiyasi. Darslik., T:, 2019., 494 b.
     © Ibodullayev ensiklopediyasi
  © asab.cc