Muskullar trofikasini tekshirish

Periferik motoneyrondan muskullarga impulslarning to‘xtovsiz oqimi nafaqat muskul tonusi, balki uning trofikasini ham ta’minlab beradi. Qadimda vrachlar nerv tolalarining kuchli ezilishi yoki bosilishida 2-3 soat ichida muskullar oza boshlaganiga guvoh bo‘lishgan.
Keyingi o‘tkazilgan tadqiqotlar ham periferik motoneyronning yuqori darajada trofik funktsiyasi borligini tasdiqladi. Shu bois ham muskul atrofiyasi periferik motoneyron zararlanishi uchun patognomonik simptomdir. Shuning uchun ham periferik falajlikning ikkinchi nomi – bu atrofik falajlik. Markaziy motoneyron zararlansa muskullar atrofiyasi kuzatilmaydi. Biroq markaziy falajlik sababli harakatsiz yotgan muskullar keyinchalik oza boshlaydi.
Bo‘g‘im kasalliklarida ham atrofiya kuzatilishi mumkin. Bunga artrogen atrofiya deyiladi, bunda muskullarda gipotoniya va atrofiya kuzatilsada, pay reflekslari pasaymaydi. Muskullar atrofiyasi nasliy miodistrofiyalarda ham kuzatiladi. Bunday paytda atrofiya, atoniya va arefleksiya birgalikda namoyon bo‘ladi. Demak, ularni spinal yoki nevrogen atrofiya bilan farqlay olish kerak.
Muskullar trofikasini tekshirish uchun dastlab ular paypaslab ko‘riladi. So‘ngra atrofiyaga gumon qilingan joy santimetrli lenta bilan o‘lchanadi. Bu o‘lchov qo‘l bo‘g‘imlaridan 5 sm, oyoq bo‘g‘imlaridan 10 sm yuqori yoki pastda o‘tkaziladi. Bunda chap va o‘ng tomondagi muskullar aylanasi solishtirib ko‘riladi. Xulosa yozayotganda sog‘lom tomondagi muskulga qaraganda atrofiyaga uchragan tomondagi muskul necha sm ga kichraygani ko‘rsatiladi. Masalan, chap tomondagi boldir muskuli aylanasi, o‘ng tomondagi boldir muskuli aylanasiga qaraganda 3 sm kichraygan va h.k. Muskullar aylanasi qo‘l-oyoqlarni vertikal holatga keltirib tekshiriladi. Chunki gorizontal holatda muskullar gipotoniyasi sababli o‘sha tomon katta bo‘lib ko‘rinadi.

Manba: © Z. Ibodullaev. Umumiy nevrologiya. Darslik. Toshkent, 2021.,312b
© Ibodullaev entsiklopediyasi © asab.cc