TOLOS-XANT SINDROMI

Tolos-Xant sindromi, ya’ni og‘riqli oftalmoplegiya sindromi kavernoz sinusning tashqi devori va ko‘z kosasi ustki qismining granulematoz yallig‘lanishlarida rivojlanadi. Ushbu sohadan o‘tuvchi bir qancha kranial nervlar, ya’ni ko‘zni harakatlantiruvchi nervlar, uch shoxli nervning birinchi tarmog‘i, ba’zida ko‘ruv nervi va shuningdek, IUA ning simpatik chigallari birgalikda zararlanadi. Kasallik klinikasi ko‘z kosasida “o‘yib oluvchi”, kuydiruvchi va achishtiruvchi og‘riqlar, oftalmoplegiya, ekzoftalm, ambliopiya, Gorner sindromi va ko‘z tubining dimlanishi bilan namoyon bo‘ladi.
     Og‘riqli oftalmoplegiya sindromi bir necha kun yoki hafta davom etadi. Undan so‘ng to‘satdan remissiya davri boshlanadi. Lekin ba’zi nevrologik simptomlar saqlanib qoladi. Ba’zida bir necha oylar yoki yillar davom etgan remissiya davridan so‘ng kasallik yana qo‘zg‘aydi. MRT, karotid angiografiya va orbital venografiyalarda kavernoz sinus, ko‘z kosasi to‘qimalari va IUA ning kavernoz qismida granulematoz yallig‘lanish jarayonlari aniqlanadi. Kasallik patogenezi yaxshi o‘rganilmagan. Kortikosteroidlar bilan davolash samara berganligi bois og‘riqli oftalmoplegiya autoimmun kasalliklarning klinik bir ko‘rinishi, deb qaralmoqda. Tolos-Xant sindromiga o‘xshash patologik holat kavernoz sinus o‘smalari, IUA kavernoz qismi anevrizmasi va bazal paximeningitlarda ham kuzatiladi.

Manba: © Z. Ibodullayev. Asab kasalliklari. 2-nashr. Darslik, Toshkent, 2021., 960 b. 
             © Z. Ibodullayev. Umumiy nevrologiya. Darslik. Toshkent, 2021., 312 b. 
             © Ibodullayev ensiklopediyasi
              © asab.cc



Do‘stlaringiz bilan bo‘lishing