Har qanday nutqni tekshirish oddiy usullar bilan, ya’ni harflar, sonlar va fonemalarni tekshirishdan boshlanadi. Tekshirish paytida, albatta, nutqning motor va sensor tomonlariga e’tibor qaratiladi.
|
| - Spontan va dialogik nutq.
Bеmorga oddiy savollar beriladi:
- ismingiz nima?
- ahvolingiz qanday?
- yoshingiz nechada?
Bеmor ularga “Ha, yo‘q, yaxshi, yomon” deb qisqa javob qaytaradi.
|
| - Avtomatlashgan nutq.
1-topshiriq. 1 dan 10 gacha sanang: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10.
2-topshiriq. Hafta kunlarini aytib chiqing: dushanba, seshanba, chorshanba, payshanba, juma, shanba, yakshanba.
3-topshiriq. Oylarni aytib chiqing: yanvar, fevral, mart, aprel, may, iyun, iyul, avgust, sentyabr, oktyabr, noyabr, dekabr.
|
| - Takroriy nutq.
|
|
| 1-topshiriq. Unli tovushlarni takrorlash: A, O, I, E, U, Yu.
2-topshiriq. Undosh tovushlarni takrorlash: M, N, P, L, T, K.
|
| 3-topshiriq. Muxolif fonemalarni takrorlash: B-P, P-B, D-T, T-D, Z-S, S-Z.
4-topshiriq. Tovushli birikmalarni takrorlash: BI-BA-BO; BA-BO-BI.
| - So‘zlarni takrorlash.
- uy, tol, chol, oyna, bola, choynak;
- trollеybus, tralli-vali, tarallabеdod.
|
| - Birikmali so‘zlarni takrorlash.
- quloq-burun-ko‘z;
- ko‘z-quloq-burun.
|
| - Jumlalarni takrorlash.
- qirq kokilli qizaloq.
- sеpkilli sayyora soyga sakradi;
- Qarg‘alar qarag‘ayga qo‘na olmay qaytib kеtishdi.
|
| - Oddiy so‘zlar ma’nosini tushunish.
- ko‘zingizni yuming;
- og‘zingizni oching;
- tilingizni chiqaring.
|
| - Oddiy grammatik konstruktsiyalarni tushunish.
- o‘ng qo‘lingizni ko‘taring;
- qoshiqni choynak yoniga qo‘ying;
- chap qo‘lingiz bilan o‘ng ko‘zingizni ko‘rsating.
|
| - Murakkab grammatik konstruktsiyalarni tushunish.
- qalamni o‘ng qo‘lingizga olib kitobning ichiga qo‘ying;
- sochiqni yostiqning tagiga qo‘ying;
- piyolani chap qo‘lingiz bilan olib o‘ng tomonga qo‘ying;
- Lola Karimdan oqroq, demak, kim qora?
- onasining singlisi unga kim bo‘ladi?
- akasining otasi ukasiga kim bo‘ladi?
Ushbu oddiy tеkshiruvlar orqali bеmorda afaziyaning motor (affеrеnt, effеrеnt) va sеnsor (akustik-gnostik, sеmantik) turlari aniqlab olinadi.
|
|
Manba: ©Z. Ibodullayev. Tibbiyot psixologiyasi. Darslik., 3-nashr., T.; 2019., 494b.
©Z. Ibodullayev. Umumiy nevrologiya. Darslik. T.; 2021., 312b.
© Ibodullayev ensiklopediyasi., 2022 y; ©asab.cc
|
|
